به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش های کاربردی علوم زمین البرز، درپی رخداد سیل در محدوده سد امیرکبیر و تخریب بخش‌هایی از جاده کرج - چالوس، در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۴۰۲، تیم فنی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با هدف ارزیابی مخاطره و تحلیل عوامل موثر در ایجاد آن به محل اعزام شد
بر اساس این گزارش، سه عامل اصلی و مهم در این رخداد، زمین، اقلیم و انسان است. در محدوده مورد بازدید، ویژگی های زمین شناسی و توپوگرافی، منطقه را برای سیل و زمین لغزش مستعد کرده است. علاوه بر عوامل طبیعی؛ عدم لایروبی، نبود آبخیز داری مناسب و تصرف انسانی منجر به تشدید مخاطره شده و با یک رخداد آب و هوایی ناگهانی تنش موجود به حد آستانه رسیده است.
این گزارش می افزاید: شواهد میدانی نشان از این دارد که ویژگی های ذاتی واحد سنگی زمین شناسی در خصوص فرسایس پذیری بالا طی زمان های طولانی خشکسالی منجر به انباشت حجم بسیار زیادی از بار رسوبی در حوضه شده است. واحد زمین شناسی در برگیرنده زیرحوضه مشرف به رستوران شاندیز، بخشی از ممبر ۵ سازند کرج است که بیشتر از شیل و سیلت سنگ های نرم فرسا با رس بالا و مقداری توف های خرد شده متاثر از درزه و شکاف ها تشکیل شده است.
از طرفی دیگر همسو بودن شیب لایه بندی و توپوگرافی منجر به افزایش رخنمون سطحی این واحدهای نرم فرسا در بستر حوضه و افزایش سطح در معرض فرسایش و هوازدگی در پی آن شده است. بنابراین در زمان رخداد سیل ناگهانی با شدت بارش زیاد در یک زمان کم و تحریک دامنه های ناپایدار، حجم انبوهی از رسوبات انباشت شده به حرکت درآمده و ایجاد جریان های خرده دار با بار رسوبی بالا را در پی داشته است. این گونه سیلاب ها به دلیل بار رسوبی بالا فراتر از بستر اصلی رودخانه رخ می دهند و خسارات بیشتری به همراه دارند. ویژگی‌های بالا در بیشتر زیرحوضه‌های کوچک مشرف به جاده چالوس و روستاهای آن منطقه، عمومیت دارد.
بنابراین جهت تعدیل و کاهش خطر، عدم استقرار رستوران ها و مراکز تفریحی در دهانه آبراهه (رعایت حریم رودخانه)، اقدامات آبخیز داری و پایدارسازی شیب ها، تعبیه پل های مناسب در مسیل ها متناسب با بار رسوبی زیرحوضه، لایروبی مسیر کالورتها، زیرگذر، دهانه ها، پل ها، لوله ها پیشنهاد میشود. بعنوان مثال در رخداد اخیر با توجه به لایروبی تونل تعبیه شده در مرکز آموزش غواصی ارتش، علیرغم بار رسوبی زیاد، بار معلق ناشی از سیلاب با عوارض کمتری در مقایسه با سایر حوضه ها به مخزن سد منتقل شده است.
بر اساس این گزارش؛ از آنجا که با تغییرات آب و هوایی کنونی، چشم انداز اقلیمی مناسبی نسبت به آینده وجود ندارد، ممکن است شاهد تکرار این وقایع با دوره بازگشت کوتاهتری باشیم، بنابراین بر توجه بیشتر به پیشنهادات بالا جهت جلوگیری از خسارات مالی و جانی تاکید می شود.
محلهایی که تحت تأثیر سیلاب جاده کرج- چالوس مورد تخریب قرار گرفته
روانه گلی ناشی از سیلاب در رستوران شاندیز